Taşlıcalı Yahya

Yaşadığı dönem: 16.yy - Anadolu

Hayatı: 16. yüzyılda mesnevi alanında tanınmış şairlerden biridir. Rumeli'de Taşlıca'dandır. Orada yetişmiştir. Aslen asker olan Yahya kendini sanat yanıyla da yetiştirmiş alim bir şairdir. Rüstem Paşa'nın sadrazamlığı sırasında yeniçerilik yapmış, Paşa'nın teveccühünü kazanmıştır. Kanuni'nin Bağdat seferine katıldığı ve Fuzûlî ile Bağdat'ta tanıştığı kaynaklarca kaydedilmektedir. Taşlıcalı Yahya'nın, Hamse'sinde bulunan mesneviler şunlardır: Gencîne-i Kâz, Kitâb-ı Usûl, Gülşen-i Envâr, Yusuf u Züleyha, Şâh u Gedâ. Bu eserlerden Gencîne-i Kâz, Taşlıcalı Yahya'nın ilk mesnevisidir. Kitâb-ı Usûl ve Gülşen-i Envâr ile birlikte din, ahlâk, tasavvuf ve aşk konulannda yazılmış küçük hikayelerden oluşmaktadır. Yahya'nın mesnevilerinden Şâh u Gedâ, konusu İstanbul'da geçen te'lif bir hikâyedir. Kendiside eserinin çeviri olmadığını belirtir. Şâh u Gedâ'da İstanbul'un bazı yerlerinin, Ayasofya, Sultan Ahmed Camii gibi tarihi eserlerin tasvirlerinin bulunması mesnevinin önemini artırmaktadır. Hamse'sini Kanuni döneminde yazmış olan, Taşlıcalı Yahya mesnevilerinin hepsinde onu övmüştür. Yahya Bey, aynı zamanda divan sahibidir ve Dîvân 'ındaki şiirleriyle de tanınmıştır. Dîvân'ı yayımlanmıştır (Yahya Bey, Divan, Haz. Mehmed Çavuşoğlu, İst. 1977). Ayrıca, Kanuni'nin büyük Şehzadesi Mustafa'nın boğdurulması üzerine yazdığı mersiyesi de ünlüdür.

Kaynak: Mengi, Mine, Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Basımevi, Ankara 2002.