Türkçe Bilgi , Ansiklopedi, Sözlük

Çeşitli konularda makaleler içeren ve kullanıcıların yorum yazarak bilgi eklediği genel bilgi ve başvuru sitesi

Youtube

Kanalımıza abone oldunuz mu?

Youtube kanalımıza abone olarak hem sitemize destek olabilirsiniz hem de bilgilendirici videolarımızdan haberdar olabilirsiniz.

Hemen Abone Ol!

İletişim Bilgisi

Aşağıdaki bilgileri kullanarak site hakkında bize ulaşbilirsiniz

Telefon: +90 536 686 91 70

[email protected]

Serbest Radikal Tepkimeleri

Makale Sayfaları
Serbest Radikal Tepkimeleri
Halojenlerin Göreceli Etkinlikleri
Hidrojen Çıkarılması
Piroliz
Otooksidasyon
Polimerler
Serbest radikal, bir ya da daha çok sayıda çiftlenmemiş elektron içeren atom ya da atom gruplarına denir. Radikaller, pozitif ya da negatif yük ta­şımamalarına karşın, ortaklanmamış elektron ve tamamlanmayan oktetten dola­yı çok etkin taneciklerdir. Radikaller, yüksek enerjili, çok etkin, kısa ömürlü, izo­le edilemeyen ara ürünlerdir. Radikallerde, ortaklanmamış elektron bir tek nokta ile gösterilir

Cl . Br . CH3 .

Doğrudan halojenleme tepkimeleri, nükleofilik yerdeğiştirme ve ayrılma tepkimelerinin mekanizmalarından farklı olarak, serbest radikal ya da radikalik mekanizma üzerinden yürür.

Bir radikalik tepkime 3 basamakta gerçekleşir. Radikalin oluştuğu başlama basamağı, oluşan radikallerin ortamdaki maddelerle etkileştirerek yeni moleküller ve yeni radikaller oluşturduğu gelişme basamağı ve radikallerin aktifliğini kaybetmesi veya kenetlenme reaksiyonu sonucunda birbiri ile reaksiyona girmesi ise ile sonuçlana sonlama basamağı.

Işık ve peroksitler başlatıcılara örnektir. Peroksitler (ROOR) kolaylıkla parçalanarak bir başlatıcı olarak davranabilir. RO-OR bağ ayrışma enerjisi 35 kcal/mol dolayında olup, çoğu bağın ayrışma enerjisinden düşüktür ve kolaylıkla radikaller oluşur.

Alkanlar, klor ve brom ile  güneş ışığı veya ultraviyole ışık varlığında serbest radikal zincir mekanizması yolu ile reaksiyona girerler.  Klor molekülünün ışık etkisi ile atomlarına ayrışması ile (Bağ kırılması) reaksiyon başlatılır. Bu basamak için gereken enerji, gü­neş ışığı ya da karışımın çok yüksek sıcaklığa ısıtılmasıyla sağlanır.

Serbest Radikal Tepkimeleri

Klor radikali, oluşur oluşmaz, yeni radikallerin oluştuğu bir dizi tepkimeyi başla­tır. Başlangıçta birkaç radikalin oluşması, yeni radikallerin oluşmasına neden olur. Kendi kendine devam eden böyle bir tepkime zincir tep­kime olarak adlandırılır.                       

Ortamdaki etkin klor radikali metan molekülünden bir hid­rojen atomunu kopararak, bir metil radikali ve HCl verir.

Cl. + CH4 à   CH3 + HCl 

Oluşan metil radikali de etkindir. Gelişme basamağının ikinci tepkimesin­de, metil radikali Cl2 dan bir klor atomu koparır. 

CH3 .   + Cl2     à          CH3Cl (klormetan)  +   Cl.                                    

Bu reaksiyonda klormetan oluşurken aynı zamanda bir klor radikali de oluşur. Yeni oluşan  klor radikali ile metan arasındaki zincir radikalik tepkime devam eder. Tepkime ilerledik­çe, klormetan moleküllerinin derişimi artar ve metan bileşiğinin derişimi azalır. , Böylece klor radikallerinin metan moleküllerinden çok klormetan molekülleri ile çarpışma olasılığı artar ve yeni bir gelişme basamağı başlar. Bu yeni gelişen reaksiyon ile ortamda öncelikle diklorametan, daha sonra ise aynı mantıkla triklorametan veya tetraklorometan bileşikleri de elde edilebilir. Bu nedenle radikalik tepkimelerde bir çok ürün oluşabilir. 

Cl.   +    CH3Cl  à CH2Cl.   + HCl 

CH2Cl.   +  Cl2     àCH2Cl2 (diklorometan) + Cl.    

CH2Cl2 (diklorometan) + Cl.   à  .  CHCl2+ HCl

.CHCl2 + Cl2    à        Cl. + CHCl3 (triklorometan)

Bu tepkime  sonsuza kadar sürmez. Radikallerin kenetlenme reaksiyonu ile birbiri ile reaksiyon girmesi (kenetleneme) ile veya kararlı, etkin olmayan radikallerin oluşumu, gelişme basamağını sonlandırabilir. 

Cl.   +    Cl.   à Cl2 

CH3 + CH3 à CH3CH3 

Sonuç olarak radikalik tepkimelerde öncelikle radikallerin sayısında net artış gözlenir. Daha sonra radikallerin sayısında değişiklik olmaz. Reaksiyonun sonuna gelindiğinde de radikallerin sayısında net azalma olarak reaksiyon sonlanır. 
<< Önceki - Sonraki Sayfa >>

1 Yorum - Senin Görüşün Nedir?

#1 Radikallere Örnekler
-
Derin
-
2015-02-28 09:53:57 +2

Radikallere günlük yaşamdan örnek verebilir misiniz ?

Görüşün Nedir?

Karakter Sayacı:
0