Gündelik Bilmeceler

KİTABIN ADI : Gündelik Bilmeceler
KİTABIN YAZARI : Partha GHOSE
ÇEVİREN : Diponkar HOME / Özlem ÖZBAL
YAYINEVİ VE ADRESİ : Tübitak Yayınları
BASIM TARİHİ : NİSAN 1996

KİTABIN ÖZETİ :

Hindistan' da yayımlanan popüler bilim dergilerinde düzenli olarak yer alan köşe yazılarından ortaya çıkmıştır. Fiziğin alışılmış ayrımı -yani ısı, ışık, ses vb. gibi- yapılmamıştır. Bunun yerine bu bilmecelerin nerede karşımıza çıktıklarını (yani mutfak civarında, dışarıda, doğada veya spor yaparken, oyun oynarken, televizyon seyrederken, kitap okurken gibi) göz önüne alınmıştır. Son bölümde, hala esrarını koruyan veya mevcut cevapları pek de tatmin edici olmayan bilmecelere yer verilmiştir. Mutfak civarında karşımıza çıkan ve cevabını çoğumuzun bilmediği bir örnek veriyoruz.

Fincandaki Kaşık :

Sıcak su konulan ince bir fincan mı, yoksa kalın bir fincan mı daha çabuk kırılır? Neden metal bir kaşığı fincanın içine koyarız?

Metal kaşığın ısı iletimi yüksek olduğu için metal kaşık koyarız. Fincana sıcak çay koyarken fincanın önce iç yüzeyi ısınır. Dış yüzeyi ısıdan daha geç etkilenir. Dolayısıyla kalın kenarlı fincan ince kenarlıdan daha kolay kırılır.

Gündelik hayata ait diğer örneklerimiz de kısaca şöyledir:

Sabun ve Kir :

Nasıl oluyor da sabun ile vücudumuzdaki ve giysilerimizdeki kiri temizleyebiliyoruz?

Sabun moleküllerinin kendine has bir özelliği vardır. Bu moleküller yağlı veya yüklü kir parçacıklarına yapışırlar. Giysiler bu aşamada su ile durulanınca sabun ve beraberindeki kir çıkmış olur.

Yangın Var :

İtfaiye ekipleri büyük yangınları su kullanarak söndürürler. Su neden etkin bir yangın söndürücüdür?

Suyun yangın söndürmede iki rolü vardır. Birincisi suyun yanan cisimden büyük miktarda ısı almasıdır. İkincisi kaynamakta olan sudan çıkan buhar, yanan cisimlerin etrafını sararak oksijensiz kalmasını sağlar.

Horultu :

İnsanlar neden horlar ?

Ağzımızın arka kısmında sarkık duran yumuşak bir et parçası vardır kişi sırt üstü ve ağzı açık bir şekilde uyuyorsa, derin bir nefes aldığında bu et parçası öne arkaya hareket ederek horultuya neden olur.

Başarılı uçuş

Uçaklar yerden nasıl havalanır ?

Havalanmanın ardında “Bernoulli İlkesi” yatmaktadır. Uçak kanatlarının üst yüzeyleri dış bükey, alt yüzeyleri ise düz olarak tasarlanmıştır. Bu da kanadın üst kısmından geçen havanın alt kısımdakinden hız olmasını sağlar. Kanadın altında kalan havanın hızı düşük olduğu için yüzey basıncı fazladır. Bu basınç kanada bir kuvvet uygulayarak uçağın havalanmasını sağlar (Bernoulli İlkesi)

Düşen Kediler :

Kediler yüksek bir yerden düşseler bile hayatta kalırlar, neden ?

Kediler düşerken bacaklarını açarak yüzey hacmini genişletirler buda düşme hızlarını düşürür. Yere çarpış sırasında da etki vücudun bütünü üzerine yayılmış olur, bu da kedinin hayatta kalmasını sağlar.