Türkçe Bilgi , Ansiklopedi, Sözlük

Çeşitli konularda makaleler içeren ve kullanıcıların yorum yazarak bilgi eklediği genel bilgi ve başvuru sitesi

Youtube

Kanalımıza abone oldunuz mu?

Youtube kanalımıza abone olarak hem sitemize destek olabilirsiniz hem de bilgilendirici videolarımızdan haberdar olabilirsiniz.

Hemen Abone Ol!

İletişim Bilgisi

Aşağıdaki bilgileri kullanarak site hakkında bize ulaşbilirsiniz

Telefon: +90 536 686 91 70

[email protected]

Otorite

Makale Sayfaları
Otorite
Sayfa 2
Sayfa 3
Sayfa 4
Sayfa 5

5. GÖZLE GÖRÜLÜR ANLAŞILIR OTORİTE

Otorite sahibi olanın bir hedefi vardır. İktidarı güç belirtilerine dönüştürmek. Bunu gerçekleştirirken insanlar genellikle açık ve basit imgeler ararlar. Buda beraberinde tehlike getirir.

Kamu otoritesini temsil edenler gözle görülür ve anlaşılır kişiler olmalıdır. “Gözle görülür” den maksat denetim konumundakilerin yapabilecekleri ve yapamayacakları şeyler konusunda açık olmalarıdır. “Anlaşılır” la kastedilen ise, bu açıklığın gerçekleşme biçimidir. İktidardaki hiç kimseye, kendi kendisinin yargıcı olarak güven duyulamaz. İktidarın anlamını bağımlı olanlar belirlemek zorundadır.

18.yy'dandevraldığımız demokrasi ideallerinin hepsi gözle görülür, anlaşılır otorite anlayışına dayanmaktadır. Aydınlanma demokratlarının bu görüşü insan ırkının rasyonel gücüne duydukları büyük inançtan kaynaklanmaktaydı. Onlar bu gücü oluşturmanın ne kadar zor olduğunu hesaba katmamışlardı. Karmaşık iktidar bilmeceleri, yıkıcı hizipler, kitlelerin inançlarıyla oynama gibi olguların, yalnızca insanlıkta doğuştan var olan rasyonelliğin, toplumun geleneklerinin zincirlerinden kurtulmasıyla alt edilebileceği kabul edilmekteydi Bu laik inanç sahiplerine Madison'ın yönelttiği eleştiri, bunların, bu konularda en küçük bir fikirlerinin olmadığı şeklindeydi. Madison'dan sonra geldiğimiz noktada tüm otorite kaynağının halk olduğunu söylemek, otoritenin nasıl oluştuğu konusunda psikolojik olarak fazla bir fikir vermemektedir.

A-Komut Zinciri

İki kişi arasındaki iktidar, bir kişinin iradesinin diğer kişininkine üstün olmasına dayanır. Birinci bölümde anlattığımız gibi Helen itaatsiz olduğu halde anne babasının denetimindedir. Komut zinciri, bu irade eşitsizliğinin binlerce yada milyonlarca insanı kapsayacak biçimde genişletilmesini sağlayan yapıdır. A, B' yi denetler, B, A'nın komutunu kendisine mal ederek C'yi denetler; C, B'nin komutunu yineleyerek D'yi denetler ve bu böylece devam eder gider.

Modern dünyada, bir iktidar yapısı olarak komut zincirinin piyasa mekanizmasıyla belirsiz bir ilişkisi vardır. Kurusal açıdan piyasa, tepeden yönlendirmeye değil, görece eşit bir konumu olan hasımlar arasındaki rekabetle oluşmaktadır. Karteller, devlet işletmeleri ise piyasadan çok katı komut zincirine dayalıdır.

B-Komut Zincirini Kırmak

Komut zincirine karşı izlenebilecek üç özgürlükçü strateji vardır. Bunlardan en aşırısı İspanyol anarşistlerinin izlediği stratejidir: Komut zincirini yok etmek. En ılımlısı ise Batı Almanya'da sanayi alanında uygulanan karşılıklı işbirliğidir. Üçüncüsü hiyerarşiyi kabul etmekle birlikte bu hiyerarşiyi dönemsel olarak yok etmenin özel yöntemlerini araştırır.

İlk görüş komut zincirinin mutlak anlamda yok olması demek olduğundan sürekli bir toplum için ciddi bir plan değildir. Çünkü kout zincirinin olmaması; herkesin kendi başına hareket etmesi, istediğini yapması dolayısıyla herşeye gücünün yetmesini gerektirir ki bu mümkün değildir.

İkinci görüş ise daha çok sanayi dallarında etkisini göstermiştir. Batı Almanya'da bir sistem olarak devlet tarafından düzenlenmiştir. Bir komite vardır, bu komite hem yönetimin hem işçilerin temsilcilerinden oluşur.

Üçüncü stratejinin hedefi, zincirin A halkasından B halkasına ve oradan C ve D halkalarına doğru denetimi yeniden üreten süreçle açıkça yüzyüze gelmektir. Komut zincirinin en abyme durumuna sokulabileceği beş yordam vardır. En abyme, yeniden ürettikleri imgeleri değiştiren yansımaları nitelemektir.

Birinci ve en temel yordama komut zincirinde etken fiil çatısı kullanılmasını istemektir. Bürokratik iktidarın dili genellikle edilgen kiple ifade edilir; böylece sorumluluk gizlenmiş olur. Etken çatı denetimi yordamı üç aşamalıdır. Kimin, ne zaman ve ne amaçla bir karar aldığının belirtilmesi; komut zincirinin çeşitli kademelerinde bu kararların tartışılması; kararların gözden geçirebilirliği. Böylece otorite gözle görülür bir nitelik kazanır.

Komut zinciriyle cebelleşmenin ikinci yolu kategorileri tartışmaktır. Kuralların özü değiştikçe, işçinin yer aldığı kategori de değişebilir. Emeklilik geliri açısından, yaşlı işçilerin genç işçilerden fazla almaları gibi. Günümüzde pek çok Amerikan şirketi üst düzeylerdeki yönetimini hedeflere göre yönetim ilkesi aracılığıyla yürütmektedir. En üstte bir kar yada üretim hedefi konulmakta; yönetimin üst kademeleri kendilerine uygun geldiği biçimde bu hedefe ulaşmak için örgütsel düzenlemeler yapmakta serbest bırakılmaktadır. Bu yöntem otomotiv sanayinin bazı dallarında oldukça verimli olmuştur.

Kategoriye ilişkin tartışmanın mantıksal sonucu itaate ilişkin bir tartışmadır. Katı bir komut zincirinde “irade”, üst durumdakinin hem ne istediğini hemde bunu nasıl istediğini bildirir. Sıkı bir kout zincirini gevşetmenin en bilinen yolu, işverenin isteklerini karşılamak için değişik itaat türlerinden yararlanmaktır.

Komut zincirini sarsmanın daha aşırı bir biçimi rol değiş tokuşudur. Çin'de bilim adamları, el emeği harcayarak çalışmak üzere kitaplarından koparıldılar, köylüler de bilgisayarları işletmek üzere kentlere getirildiler. Bu kültür devrimi sırasında uygulanan rol değişimidir. Rol değiş tokuşu başka yerlerde daha başka şekillerde yapıldı.

Son olarak; komut zincirini sarsmanın bir yolu da kişilerin bakımını açık bir tartışma konusu yapmaktır. Modern toplumda değinilmekten en çok kaçınılan konu, denetim altında olmak ve bakım altında olmak arasındaki ilişkidir. İşte otorite yukarıda saydığımız bu yıkma yöntemleri aracılığıyla oluşur ve yine bunlar aracılığıyla, her şeye gücü yeten otoriteden korku gerçekçi bir biçimde azaltılabilir.

6.OTORİTE VE YANILSAMA

Otorite tarafından aldatılma korkusu bu kitapta ele alınan yadsıma davranışlarını özetlemenin belki de en iyi örneğidir. Zihnimizde en çok yer eden totaliter rejimlerin aldatıcılıklarıdır. Bunlar, otoritenin ebediliğine ilişkin aldatmalardır. Stalin, halkın mutlak itaatini sağlamak için, kendisinin sınırsız güçte biri olduğu ve halkına sınırsız sevgiyle bağlı olduğunu açıklamıştı.

Özgür toplumlarda da otorite tarafından aldatılma korkusu vardır, ancak aldatılmaya ilişkin gerçekler farklıdır. Özerkliği olan kişilerin önerdikleri bir şeyleri olmadığı için aldatmalarıda söz konusu değildir.

Güçlüler kendilerine güvendikleri ve yaptıkları işin doğruluğuna inandıkları için başkalarının gözünde itibar kazanırlar. Bir tertip olmaksızın gerçekleşen aldatma yada aldanmaya “yanılsama” denir. Kamu alanında otorite, yüzyüze gelinmesi gereken bir güç olarak görünür.

Modern edebiyatta otorite ile yanılsama arasındaki ilişkinin en radikal çözümlenişine Dostoyevski'nin Karamazof Kardeşler'indeki Büyük Engizitor öyküsünde tanık oluyoruz. Büyük Engizitor'un savunduğu görüşler ve bunların sonuçları.

Gözle görülür ve anlaşılır otoriteye duyulan inanç, kamu dünyasının pratik bir yansıması değildir; bu dünyaya yöneltilen, hayal gücüne dayalı bir taleptir. Otorite somut bir şey değildir; başkalarının gücünde, elde edildiğinde somut bir şeyi andıracak olan bir sağlamlık ve güvenlik arayışıdır.
<< Önceki - Sonraki Sayfa >>

Görüşün Nedir?

Karakter Sayacı:
0