Pankreas kanseri sinsice ilerliyor

Cemiyet hayatının ünlü ismi Ceyla Gölcüklü’yü genç yaşta öldüren pankreas kanseri, en sinsi hastalıklardan. En erken belirtisi sarılık olarak görülürken, yağlı beslenme ise hastalığa davetiye çıkarıyor

Özlem YURTÇU İSTANBUL

Pankreas, karnın en arka bölümünde yerleşmiş, yaklaşık 15 santim uzunluğunda, mide, oniki parmak bağırsağı ve kalın bağırsakla

Cemiyet hayatının ünlü ismi Ceyla Gölcüklü’yü genç yaşta öldüren pankreas kanseri, en sinsi hastalıklardan. En erken belirtisi sarılık olarak görülürken, yağlı beslenme ise hastalığa davetiye çıkarıyor

Özlem YURTÇU İSTANBUL

Pankreas, karnın en arka bölümünde yerleşmiş, yaklaşık 15 santim uzunluğunda, mide, oniki parmak bağırsağı ve kalın bağırsakla ön yüzü tümüyle kapatılmış bir organ. Birçok önemli görevi var ama en önemlisi gıdaların sindiriminde ve kan şekerinin dengede tutulmasındaki görevi. Kanser ise organın her bölgesinden gelişebiliyor. En sık görüleni baş bölgesinde gelişen tümörler. Salgı yapan hücrelerden köken alıyor ve genellikle 60 yaş üstünde ortaya çıkıyor. Daha çok erkeklerde görülüyor.

ÖLÜMCÜLKANSER TÜRLERİNDEN 

Geçtiğimiz günlerde İstanbul sosyetesinin ünlü simalarından Ceyla Gölcüklü’yü henüz 38 yaşında bu dünyadan alan pankreas kanserini anlatan Avrasya Hospital’dan Dahiliye Uzmanı Dr. Ali Vardar ve Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Özgür Odabaş, bu hastalığın ölümcül kanserler arasında 4. sırada yer aldığına dikkat çekiyor. Dr. Özgür Odabaş, bu kanser türünü de genetik yapısıyla oynanmış hormonlu sebze ve meyvelerin tüketimi, kozmetik ve temizlikte kullanılan kimyasallar (parfüm, deterjan, şampuan vb) ve modernleşme ile birlikte gelen sanayileşme (fabrika, egzoz) gibi faktörlerin tetiklediğini söylüyor.

YAĞLI BESLENME VE SİGARA TETİKLİYOR

Şekerli ve gazlı içeçekleri daha çok tüketen kişilerde daha fazla risk olduğuna değinen Dr. Odabaş, “Sigara, diyabet, kronik pankreatitler (pankreas ödemi), ailede veya kişinin geçmişinde bazı kolon polip tipleri, ailede kolon veya pankreas kanseri bulunması, yağ oranı yüksek gıdalarla beslenme gibi nedenlerle ortaya çıkan hastalık, iştahsızlık, nedeni açıklanamayan kilo kaybı, üst karında hissedilen ve bazen sırta vurabilen ağrı, bulantı, depresyon, halsizlik, çabuk yorulma, göz aklarında sararma, idrarda koyulaşma ve dışkı renginde açılma gibi belirtiler gösteriyor” diyor.

ANİ KİLO KAYBI YAŞANIYOR

Sarılık, en erken ortaya çıkan belirti. Çoğunlukla pankreas başında yerleşmiş tümörlerde görülüyor. Dr. Odabaş, sırta vuran karın ağrısı ile şişkinlik ve hazımsızlığın da bu belirtiler arasında sayılabileceğini söylüyor ve ekliyor: Kilo kaybı, aniden ortaya çıkan diyabet de dikkat çeken belirtilerdendir. Sinsi ilerliyor. Erken dönemde yakalanan hastalarda, hekimin şüphesiyle tanı konuyor. Çeşitli kan ve idrar tetkikleri ile ultrason, tomografi ve MR tanı koymada faydalandığımız yöntemler arasında yer alıyor. Bir de ERCP dediğimiz, ana safra kanalı, pankreas kanalı ve ana kanalın oniki parmak bağırsağına açıldığı bölümün endoskopik olarak değerlendirilmesi işlemine başvurabiliyoruz. Özellikle pankreasın baş kısmında yerleşen tümörlerde tanı koyulmasında ve operasyona kadar geçeçek sürede sarılığın azaltılmasında bu yöntem çok yararlı.

EVRELENDİRME ÖNEMLİ

Hastalığın tedavisi hakkında bilgi veren Dr. Ali Vardar, “Pankreas kanseri tedavisinde uygun yaklaşımı saptamak amacıyla öncelikle tümör evrelemesinin yapılması gerekir. Çünkü tedavide uygulanacak yöntemler, evreye bağlı olarak değişir” diyor. Buna göre:

• Evre 1: Tümör pankreas dışına sıçramamıştır.

• Evre 2: Tümör pankreas sınırları dışına çıkmış, komşu dokulara, organlara ve lenf düğümlerine sıçramıştır.

• Evre 3: Tümör pankreas dışına, yanındaki dokulara, organlara ve lenf düğümlerine sıçramış, pankreasın etrafındaki büyük kan damarlarına da yayılmıştır.

• Evre 4: Pankreasın dışına, karaciğer gibi uzak yerlere sıçramıştır.

Hasta olduğunu çok geç öğrendi

Temmuz ayında aşırı zayıflama ve karın ağrısı şikayetiyle gittiği hastanede pankreas kanserine yakalandığını öğrenen sosyetenin ünlü siması Ceyla Gölcüklü, tedavi için ABD’ye gitmişti. Ancak doktorlar Gölcüklü’ye, hastalığının son evresinde olduğunu belirterek yapılacak bir şey olmadığını söyledi. Türkiye’ye döndükten sonra hastalığının ağırlaşması üzerine hastaneye kaldırılan Gölcüklü, geçtiğimiz hafta hayatını kaybetti. 

Ameliyatta Whipple tekniği

• Dr. Ali Vardar, tedavi seçenekleri konusunda ise şu bilgileri veriyor: Yapılan fizik muayene, laboratuar ve radyolojik incelemelerin sonunda, pankreas tümörünün hangi evrede, komşu organlarla ilişkisinin ne durumda olduğu ve özellikle komşu damarlara yayılımın olup olmadığı ortaya konur. İleri evredeki tümörlerde cerrahi uygulanmaz. Bu hastalara kemoterapiyle birlikte, sarılığının düzeltilmesi, beslenme desteğinin sağlanması, ağrının azaltılması ve yaşam konforunun artırılması amacıyla bazı müdahalelerde bulunulabilir. Tümör ameliyatla çıkartılmaya uygunsa klasik olarak ‘Whipple tekniği’ uygulanır. Ayrıca tümör pankreasın gövde ve kuyruk kısmına yerleşmişse nispeten daha kolay yöntemler kullanılır. Tümörün cerrahi olarak çıkartılması hastalar için tek kür şansını da oluşturur.

Whipple ameliyatında; pankreasın başıyla birlikte, safra kesesi, ana safra kanalının bir kısmı, oniki parmak bağırsağı, midenin bir kısmı ve etraf lenf bezleriyle birlikte bir blok halinde cerrahi rezeksiyon (çıkarılma işlemi) yapılmaktadır. 

BİYOTERAPİYLE YAN ETKİLER AZALTILABİLİR

• Radyoterapi cerrahi öncesi veya sonrasında uygulanabilir. Cerrahi şansı olan hastalarda kemoterapi ameliyat öncesi veya sonrasında verilebilir. Ancak cerrahi şansı olmayan hastalarda tek geçerli tedavi şansı kemoterapidir. Biyolojik tedavilerle ise (immunoterapi) bağışıklık sistemi onarılır, uyarılır ya da kuvvetlendirilir. Biyoterapi tek başına uygulanabileceği gibi cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi ile beraber de kullanılabilir. Bu şekilde tedavi yan etkilerinin azalması da sağlanır.