Türkçe Bilgi , Ansiklopedi, Sözlük

Çeşitli konularda makaleler içeren ve kullanıcıların yorum yazarak bilgi eklediği genel bilgi ve başvuru sitesi

Youtube

Kanalımıza abone oldunuz mu?

Youtube kanalımıza abone olarak hem sitemize destek olabilirsiniz hem de bilgilendirici videolarımızdan haberdar olabilirsiniz.

Hemen Abone Ol!

İletişim Bilgisi

Aşağıdaki bilgileri kullanarak site hakkında bize ulaşbilirsiniz

Telefon: +90 536 686 91 70

[email protected]

İşletim sistemleri hakkında genel bir yazı...

Makale Sayfaları
İşletim sistemleri hakkında genel bir yazı...
Sayfa 2
Sayfa 3
Sayfa 4
Sayfa 5
Sayfa 6
Sayfa 7

A - Sembolik mod (symbolic mode)

Bu yöntemde ilk olarak izni değiştirilecek alanın hangisi olduğunu belirleyen kodlar vardır.

u ___ Dosya sahibi (user)

g ___ Dosya grubu

o ___ Bunların dışında kalan diğer kullanıcılar

a ___ Bu yukardakilerin tümü (all)

İkinci olarak izinlerin ekleneceğini , çıkarılacağını ,veya eşitleneceğini belirten kodlar gelir.

- İzinleri çıkarır (iptal eder)

+ İzinleri ekler

= İzinleri kendinden sonra gelen kodlara eşitler.

Üçüncü olarak bu izinlerin neler olduğunu belirten kodların geldiği bölüm vardır.

r Okuma izni

w Yazma izni

x Dosyalar için çalıştırma izni , directory'ler içinse arama izni.

B - Kesin mod ( absolute mode )

Bu yöntemde izinler için belirlenmiş olan rakamların kombinasyonu ile izinler ayarlanır.

4 Okuma izni

2 Yazma izni

1 Çalıştırma izni

Örnekler vererek izinlerin değiştirilmesinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmaya çalışalım

chmod g+w kitap kitap adlı dosyaya grubu için yazma izni ekler.

chmod u=rwx,go=r liste liste adlı dosyada sahibine yazma, okuma ve çalıştırma izinleri onun dışında kalan grup ve diğer kullanıcılara da sadece okuma izni verir.

chmod a-x deneme tüm kullanıcılar için çalıştırma iznini iptal eder.

Bu yukarda verilen örneklerin kesin modda karşılıkları ise sırasıyla ;

chmod 664 kitap sahibi için okuma ve yazma ,grubu için okuma ve yazma, diğerleri için sadece okuma izni.

chmod 744 liste sahibi için tüm izinler var , grubu ve diğerleri için sadece okuma izni var.

chmod 666 deneme tüm kullanıcıların okuma ve yazma izinleri var.

Kesin modda ekleme ya da çıkarma işlemi yapılamaz. Bu işlemi yapmak için dosyaya ait yeni izinleri yazmak gerekir. Örnek olarak okuma izni olan bir dosyaya tüm kullanıcılar için yazma iznini ekleyecek olalım; sembolik modda bu işlem

chmod a+w deneme şeklinde bir komut deneme adlı dosyaya daha önceki izinlerine ek olarak tüm kullanıcılar için yazma izni ekler oysa aynı işi kesin modda yapmak için chmod 666 deneme şeklinde bir komut vermemiz gerekmektedir.

iv- Dosyaların Sahipleri, Gruplar

Dosya listesi, yukarıda da anlatıldığı şekilde, ls komutu ve -l parametresi kullanılarak alınırsa, dosyanın izinlerinin yanında dosyanın sahibinin login ismi ve onun yanında o dosyanın ait oldugu grubun ismi görüntülenir. Kullanıcı, gene yukarıda da anlatıldığı gibi, eğer dosyanın sahibi ise, o dosyanın izinlerini değiştirebilir. Aynı şekilde dosyanın sahibi, o dosyanın sahibini de değiştirebilir. Dosyanın sahibi dışındaki kullanıcılar o dosyanın sahibini değiştiremezler. Bunu sadece süper kullanıcı yapabilir, ve bu iş için de “chown” komutu kullanılır.

Chown komutu belirtilen dosya/directory 'nin sahibini yine belirtilen isim ile değiştirir.

Örnek olarak ;
-rw-r--r-- 1 root system 1280 Jun 21 11:17 commands
-r-xr-xr-x 1 root system 35636 Jun 15 12:35 keys
-rw-r--r-- 1 root system 35 Jun 1 23:53 keys.tr
-rw-r--r-- 1 root system 264 Jun 3 16:40 keys.tur
-rw-r--r-- 1 root system 16533 Jun 8 01:17 mpm
-r-xr-xr-x 1 root system 53500 Jun 23 00:05 shell
-rwxr--r-- 1 root system 235 Jun 21 08:12 sp
-rwxr-xr-x 1 root system 53434 Jun 28 19:54 unix
-rwxr-xr-x 1 root system 52899 Jun 28 19:32 unix.bak

Şeklinde bir directory listesinde shell adlı dosyanın sahibi root olarak belirlenmiştir. Shell adlı dosyanın sahibini değiştirmek için

“chown tek shell” şeklinde bir komut verdiğimiz zaman daha önce root olan sahip adı tek olarak değişecektir. Bu işlem sonunda alınacak directory listesi ise ;

-rw-r--r-- 1 root system 1280 Jun 21 11:17 commands
-r-xr-xr-x 1 root system 35636 Jun 15 12:35 keys
-rw-r--r-- 1 root system 35 Jun 1 23:53 keys.tr
-rw-r--r-- 1 root system 264 Jun 3 16:40 keys.tur
-rw-r--r-- 1 root system 16533 Jun 8 01:17 mpm
-r-xr-xr-x 1 tek system 53500 Jun 23 00:05 shell
-rwxr--r-- 1 root system 235 Jun 21 08:12 sp
-rwxr-xr-x 1 root system 53434 Jun 28 19:54 unix
-rwxr-xr-x 1 root system 52899 Jun 28 19:32 unix.bak

şeklinde olacaktır. Bir dosyanın sahibini değiştirebilmek için kullanıcının ya o dosyanın sahibi ya da super kullanıcı olması gerekmektedir.

Dosyanın ait olduğu grubu değiştirmek için kullanılan komut ise, “chgrp”dır.

Chgrp komutu belirtilen dosya/directory 'nin grubunu yine belirtilen grup ile değiştirir.

Örnek olarak ;
-rw-r--r-- 1 root system 1280 Jun 21 11:17 commands
-r-xr-xr-x 1 root system 35636 Jun 15 12:35 keys
-rw-r--r-- 1 root system 35 Jun 1 23:53 keys.tr
-rw-r--r-- 1 root system 264 Jun 3 16:40 keys.tur
-rw-r--r-- 1 root system 16533 Jun 8 01:17 mpm
-r-xr-xr-x 1 root system 53500 Jun 23 00:05 shell
-rwxr--r-- 1 root system 235 Jun 21 08:12 sp
-rwxr-xr-x 1 root system 53434 Jun 28 19:54 unix
-rwxr-xr-x 1 root system 52899 Jun 28 19:32 unix.bak

Şeklinde bir directory listesinde shell adlı dosyanın grubu system olarak belirlenmiştir. Shell adlı dosyanın grubunu değiştirmek için

“chgrp staff shell” şeklinde bir komut verdiğimiz zaman daha önce system olan grup adı staff olarak değişecektir. Bu işlem sonunda alınacak directory listesi ise ;
-rw-r--r-- 1 root system 1280 Jun 21 11:17 commands
-r-xr-xr-x 1 root system 35636 Jun 15 12:35 keys
-rw-r--r-- 1 root system 35 Jun 1 23:53 keys.tr
-rw-r--r-- 1 root system 264 Jun 3 16:40 keys.tur
-rw-r--r-- 1 root system 16533 Jun 8 01:17 mpm
-r-xr-xr-x 1 root staff 53500 Jun 23 00:05 shell
-rwxr--r-- 1 root system 235 Jun 21 08:12 sp
-rwxr-xr-x 1 root system 53434 Jun 28 19:54 unix
-rwxr-xr-x 1 root system 52899 Jun 28 19:32 unix.bak

şeklinde olacaktır. Bir dosyanın grubunu değiştirebilmek için kullanıcının ya o dosyanın sahibi ya da belirlenen gruba dahil olması ve o grup için yazma izninin bulunması gerekmektedir.

Bir kullanıcı olarak, yaratılan her file için default bir izin yazılır. Bu izin genelde kullanıcıya yazma ve okuma hakkı verme ve de grup elemanları ile diger kullanıcılara sadece okuma izni verilmesi şeklindedir. Eger bu oluşturulan seçilmiş izin değiştirilmek isteniyorsa “umask” komutu kullanılır.

Umask komutu yeni yaratılan dosyaların hangi izinlerle yaratılıcağını belirler. İzinler ayarlanırken umask ile belirlenen kodun complement'i o anda sistemde geçerli olan kodla AND işlemi yapılır ve sonuç yaratılacak dosyanın izinlerini oluşturur.

“umask” o anda geçerli olan kodu basar.

“umask 022” yeni dosya yaratma iznini 022 olarak saptar, böylece normalde 777 izni ile yaratılacak bir dosya 755 izniyle 666 olarak yaratılacak bir dosya da 644 izniyle yaratılır.

Dosyaları kopyalama, silme, ismini değiştirme, text dosyaları görüntüleme

Dosya Görüntüleme, “cat” komutu:

Cat komutu belirtilen bir dosyayı okur ve ekrana yazar. Okunan dosyaların ASCII şaklinde olması gerekmektedir. ASCII olmayan dosyalar cat komutu ile okunmaya kalkıldığında ekrana anlamsız karakterler gelecektir. İstendiğinde okunan dosya ekran yerine başka herhangi bir dosyaya da gönderilebilir. Bu da komutun sonuna eklenecek > işareti ile sağlanır.

cat deneme şeklinde bir komut deneme adlı dosyayı okuyarak içeriğini ekrana yazar.

cat deneme > deneme2 şeklinde bir komut ise deneme adlı -dosyayı okur ve deneme2 adlı dosyaya yazar. Eğer sistemde o sırada deneme2 adlı bir dosya yoksa komut tarafından önce bu dosya açılır. Eğer bu dosya zaten sistemde varsa o zaman üzerine yazılır. Bu şekilde bir komut dosyanın eski içeriğinin kaybolmasına yol açar.

cat deneme deneme2 şeklinde bir komut ise önce deneme ardından da deneme2 adlı dosyaların ekrana yazılmasına yol açar.

Cat komutu ile birlikte kullanılabilinecek parametreler ise ;

-s Eğer cat komutu istenilen isimde bir dosya bulamazsa ekrana herhangi bir mesaj yazmaz.

-u Ekrana giden çıktıyı buffer'a yazmadan doğrudan yollar.

Dosya görüntüleme, “pg” komutu:

Pg komutu kendinden sonra belirtilen dosyayı okuyup ekrana sayfa sayfa getirir. Pg komutu her sayfanın sonunda durup kullanıcıdan bir komut bekler ve girilen bu komuta göre davranır. Bu komut yerine ENTER tuşuna basmak bir sonraki sayfanın ekrana gelmesini sağlar, bundan başka verilebilinecek komutlar şunlardır ;

no No ' da belirtilen sayfayı ekrana getirir.

+ no Bulunulan sayfadan no kadar sonraki sayfayı ekrana getirir.

- no Bulunulan sayfadan no kadar önceki sayfayı ekrana getirir.

l Ekrandaki görüntüyü bir satır yukarı kaydırır.

nol Ekrana no ' da belirtilen satırdan başlamak üzere

<< Önceki - Sonraki Sayfa >>

Görüşün Nedir?

Karakter Sayacı:
0